Saman nezlesi nedir, saman nezlesi daha çok ağaç ve otlardan kaynaklanan tozlardan, mantar tozları ya da bunların birleşiminden oluşan solunum yolu alerjisidir. İlkbaharda ve yazın genellikle bu şekilde saman nezlesi meydana gelir. Bunun dışında sonbaharda meydana gelen rahatsızlık, daha çok yabani ot ve mantar tozlarının etkisiyle oluşur.
Bu tozlar vücuda solunumla birlikte girer. Bu tozlar belirli bir süre sonra, bazı kişilerin vücudunda antikor oluşturur. Antikorların vücutta gelişmesi aylar içinde hatta yıllar içinde gerçekleşir. Bu süreçte kendini göstermez. Bunlar yeterince gelişince, solunumla giren toz ve polenlerin dokuyla temasında saman nezlesi gelişir. Bu rahatsızlık bulaşıcı değildir. Genellikle kalıtımsal olarak gelişebilir. Bu rahatsızlık toplumun %2-3 kadarını etkileyebilir.
Saman nezlesi belirtileri nelerdir?
Hastalarda kaşıntılı, şişkin ve damlayan gözler, tıkanık, kapalı ya da sürekli akan burun gibi etkiler meydana gelir. Genellikle burun, gözler ve boğazda hastayı rahatsız edecek belirtiler oluşur. Hastalığı etkisiyle oluşan hapşırık birkaç dakika sürebileceği gibi, saatlerce bile devam edebilir. Saman nezlesiyle birlikte hastalarda genellikle sinüs enfeksiyonları görülebilir. Bazı kişilerde hastalığın yanında alerjik astım gelişebilir.
Yıl boyu devam eden saman nezlesi
Buna burun iltihabı (Rhinitis) denilmektedir. Genellikle sinüs iltihabı ile karıştırılır.
Yıl boyu devam saman nezlesinde gözler akar ve kaşıntı yapar, burun akar ve hasta hapşırır. Bu etkiler yıl boyunca devam eder. Bu tür alerjiler mevsimlik alerjenlerden değil, mevsim dışındaki etkenlerden kaynaklanır. Bunların arasında ev tozları, hayvan kılları, tüyler, yemekler, bazen de bakterilerden kaynaklanan enfeksiyonlar yer alır.
Saman nezlesi hava koşullarından etkilenir mi?
Saman nezlesinin hangi şiddette yaşandığı kişinin hassasiyeti ve havadaki polen oranıyla bağlantılıdır. Hastalarda genellikle bulutlu, serin, yağmurlu ve rüzgârsız havalarda belirti meydana gelmez. Fakat havanın kuru olması, güneşli ve rüzgârlı olması gibi durumlarda belirtiler daha yaygın olarak görülür. Hastanın rutubete ya da neme karşı alerjik durumu varsa, serin ve yağmurlu havalarda belirtiler artar. Polenler ise genellikle bitkilerden sabah 6 ile öğlen bir gibi çıkar. Bu dönem hastalar için belirtilerin daha fazla görüldüğü zamandır.
Saman nezlesi tanısı nasıl konur?
Hastaların geçmişi sorgulanarak, polen ve mantar tozlarıyla gerçekleştirilen cilt testleriyle saman nezlesi teşhisi yapılabilir. Ayrıca hastada polen dışında parfüm, boya, tütün dumanı, ev tozları, haşere ilaçları gibi etkenlerin saman nezlesine neden olup olmadığı araştırılır. Ayrıca karpuz, bal, kavun, mısır gibi besin maddelerinin de alerjik etkileri değerlendirilir.
Saman nezlesi tedavisi nasıl yapılır?
Saman nezlesi çok nadir olarak kendiliğinden iyileşebilir. Ancak mutlaka tedavi uygulanması gerekir. Çünkü tedavi edilmediğinde, hastaların ^% 30-60 kadarında astım gelişme riski bulunmaktadır. Tedavi sırasında hastalara 3 farklı yöntem uygulanabilir. Bunlar;
- Mevsim arası yöntemi: bu yöntemde hastalar bitkilerin tozlarını saçtığı zaman tedavi yapılır. Alerjenin kontrolü açısından her gün ya da 2 günde bir yapılması gerekir.
- Mevsim öncesi yöntemi: bu yöntemde alerjik mevsimden 3 ay kadar önce tedavi başlar. Yapılan enjeksiyonlar 5-7 gün arasında tatbik edilir.
- Yıl boyu yöntemi: bu yöntemde hastaya her hafta enjeksiyon yapılmakta ve dayanıklılık sağlanmaya çalışılmaktadır. Bu sağlanınca en az 4 hafta kadar enjeksiyonlara devam edilir.
Tedavi sırasında yapılan enjeksiyonlardan bazen kolda şişme olabilir. Bazı durumlarda alerjik kriz şiddetlenebilir ya da daha şiddetli kaşıntı olur. Bu etkiler enjeksiyondan hemen sonra ya da yarım saat içinde meydan çıkabilir. Bu nedenle hastaların enjeksiyon sonrasında bir süre gözetim altında kalması uygun olur. Bu etkilerin azaltılması için bazı ilaçlar kullanılmaktadır. Antihistaminik ilaçlarda saman nezlesinden kaynaklanan belirtileri azaltmakta faydalı olabilir. Fakat bunlar hastada baş dönmesi, uyuşukluk gibi etkiler yapabilir. Bu nedenle enjeksiyon daha faydalı olur. Ayrıca hastalarda astım gelişmesini de önleyemezler.
